Ama zelukekin egindako terapiek bide berriak ireki dituzte Esklerosi Anizkoitzaren aurrerapena gerarazteko
Esklerosi Anizkoitzaren aurrerapena geldiarazteko ikerketak zelula amen terapietan jarri du fokua, bai kaltetutako pertsonen hezur-muinetik erauzitako zelulen auto-transplantearen bidez, bai beste pertsona batzuen odolaren bidez. Hipotesia da ‘lehengai’ horrek nerbio-sistemari eragindako kaltea lehengoratu eta gaixotasunaren sintomak hobetu ditzakeela.
10 urte gaixotasunaren ebidentziarik gabe
Aurreratuenen artean, Suediako Uppsala unibertsitateak duela hamarkada batetik egindako ikerketa nabarmentzen da, oso ondorio itxaropentsukoa. Izan ere, tratamendu berri horren lehen entsegu klinikoan, TCMHa izenekoan, gizakiekin ez dago gaixotasunaren jardueraren ebidentziarik, terapia berritzaile horrekin 10 urtez tratatutako pertsonen bi herenetan.
Hori egiteko, EA errepikari-atzerakaria duten 231 paziente identifikatu zituzten, batez beste 31 urtekoak eta % 64 emakumeak. Batez beste, pazienteek hiru urte baino gehiago zeramatzaten gaixotasunarekin, eta tratamendu estandarreko bi lote (gaixotasuna aldarazten duten botikak) jaso zituzten TCMH baino lehen; 23k ez zuten tratamendurik jaso.
Ikerketak frogatu duenez, bost urteren ondoren, tratatutako pertsonen ia % 73k ez zuen gaixotasunaren jarduera-zantzurik, eta ia % 65ek 10 urteren ondoren. Hasieran desgaitasunen bat zuten Esklerosi Anizkoitza zuten 149 pazienteen artean, erdiak baino gehiagok hobera egin zuen, herenak baino zertxobait gehiagok egonkor iraun zuen eta 10etik 1ek bakarrik egin zuen okerrera.
Injekzioa garunean
Bestalde, Cambridgeko Unibertsitateko, Milango Bicocca Unibertsitateko, eta Casa Sollievo della Sofferenzako (Italia) Ospitaleko zientzialariek zuzendutako taldeak jakinarazi duenez, Esklerosi Anizkoitz progresiboa duten pazienteen garunean zelula ama mota bat injektatzea «segurua dela, ondo toleratzen dela, eta garuna kalte handiagoetatik babesten duela ematen duen efektu iraunkorra du».
Jakina denez, Esklerosi Anizkoitzaren kasuan, gorputzaren sistema immunologikoak berak mielina erasotzen eta kaltetzen du, nerbio-zuntzak inguratzen dituen zorro babeslea, eta horrek garunak eta bizkarrezur-muinak bidalitako mezuak aldatzen ditu.
Prozesu honetan parte hartzen duten funtsezko zelula immuneak makrofagoak dira (hitzez hitz, “jale handiak”), normalean gorputzari erasotzen diotenak eta gorputza nahi ez dituen arrotzetatik libre uzten dutenak. Zelula mikroglial izenez ezagutzen den makrofago mota berezi bat garun eta bizkarrezur-muin osoan dago. EAren forma progresiboetan, nerbio-sistema zentralari (NSZ) erasotzen diote, hantura kronikoa eta nerbio-zelulei kaltea eraginez.
Oraintsuko aurrerapenek zelula amekin egindako terapiek kalte hori hobetzen lagun dezaketen itxaropena sortu da. Horiek zelula amen transplantea dakarte, gorputzeko ‘zelula nagusiak’, gorputzaren barruan ia edozein zelula mota bihurtzeko programatu daitezkeenak.
Aurreratze-zantzurik gabe
Gizakiengan etapa goiztiarrean egindako lehen entsegu klinikoan, zelula ama neuralak zuzenean injektatu zituzten garunean, Italiako bi ospitaletan bildutako Esklerosi Anizkoitz Sekundarioa zuten 15 pazienterengan. 12 hilabeteko jarraipenaren ondoren, «pazienteek ez dute erakutsi ezintasunak gora egin duenik edo sintomek okerrera egin dutenik». Era berean, ziurtatzen dute «pazienteetako batek ere ez zuela jakinarazi gaixoberritzea iradokitzen zuen sintomarik, eta haren funtzio kognitiboak ere ez zuela nabarmen okerrera egin azterketan zehar». Oro har, ikertzaile-taldearen arabera, horrek gaixotasunaren funtsezko egonkortasuna adierazten du, aurreratze-zantzurik gabe, nahiz eta entseguaren hasierako desgaitasun-maila handiak hori baieztatzea zail bihurtu.
Hantura gutxitu egiten da
Era berean, ikerketa-taldeak pazienteen azpitalde bat ebaluatu zuen, gaixotasunaren progresioarekin lotutako garun-ehunaren bolumenean aldaketak detektatzeko. Ikusi zuten zenbat eta handiagoa izan injektatutako zelula amen dosia, orduan eta txikiagoa zela garuneko bolumen horren murrizketa denborarekin. Horregatik, zelula amen transplanteak hantura gutxitu izanaren ondorio izan daitekeela hori espekulatu da.
Efektu neurobabeslea
Halaber, zelula amek efektu neurobabeslea zutela adierazten zuten seinaleak bilatu zituen taldeak, hau da, nerbio-zelulak kalte handiagoetatik babesten zituztenak. Bere aurreko lanak frogatu zuen metabolismoa (gorputzak energia nola sortzen duen) doitzeak, aldi berean, mikroglia “txarretik” “onera” birprogramatu dezakeela. Azterketa berri honetan, tratamenduaren ondoren garunaren metabolismoa nola aldatzen den ikusi zuten. Garunaren eta odolaren inguruko likidoaren aldaketak neurtu zituzten denboran zehar, eta garunak gantz-azidoak prozesatzeko moduarekin lotutako zenbait seinale aurkitu zituzten. Zeinu horiek zerikusia zuten tratamenduak nola funtzionatzen duen eta gaixotasuna nola garatzen den zehaztearekin. Zenbat eta handiagoa izan zelula amen dosia, orduan eta handiagoak ziren gantz-azidoen mailak, eta 12 hilabetez iraun zuten.
Iturriak:
https://www.cam.ac.uk/topics/multiple-sclerosis-%28ms%29
https://www.uu.se/en/department/public-health-and-caring-sciences/research/caring-sciences/stem-cell-transplantation-in-ms
